Milczeć można: by zachować posadę, aby nie prowokować osób zajmujących wysokie stanowiska w mieście, żeby nie zostać zawieszonym w prawach ucznia, by nie zrazić do siebie znajomych i krewnych… Można jednak też zaryzykować, nie pozostawać biernym i samemu opowiedzieć swoją historię.
Maybelline (May-May), dziewczyna azjatyckiego pochodzenia, mieszka z rodziną w Ameryce, jej dziadkowie i matka byli emigrantami. Presja dobrych ocen, posiadania wielu osiągnieć i dostania się na najlepsze uczelnie przygniata rodzeństwo do tego stopnia, że May z trudem dogaduje się z wymagającą matką, a jej starszy brat Danny pewnego wieczoru wychodzi z imprezy i już z niej nie wraca. Co jest powodem tej tragedii i czy można w tym przypadku wskazywać winnych? Jak raniące potrafią być stereotypy i bezduszne sądy? Gdy Maybelline w lokalnej prasie odpowiada listownie na okrutne oskarżenia wpływowego potentata, po raz pierwszy doświadcza rasizmu i dowiaduje się, jak jednostronne może być ludzkie patrzenie.
Tytuł bardzo wymownie nawiązuję do lęku, jaki towarzyszy rodzinom imigrantów, gdy są atakowane z powodu swojego pochodzenia. Lęk przed oceną, przed wykluczeniem i ludzką zawiścią sprawia, że „bezpieczniej” jest się wycofać i nie wchodzić w dyskusję. To jest jednak tylko jeden z elementów, bo przede wszystkim jest to powieść obyczajowa o dorastającej dziewczynie, która musi sobie poradzić z rodzinną tragedią i przy okazji bronić swojego stanowiska.
W tekście jest dużo dziewczęcych motywów (w tym nastoletnich miłości), scen z życia szkolnego młodzieży i z imprez, wspólnych spotkań z kumpelą, które powinny spodobać się dorastającym czytelnikom. Historia ta może też pomóc uporać się z żalem po stracie bliskiej osoby, którą przeżywa głęboko rodzina głównej bohaterki. „Związani milczeniem” dostarczą wskazówek również wtedy, gdy w naszej rodzinie lub wśród znajomych mamy osobę, która może mieć depresję lub znajdować się w kryzysie samobójczym (na ostatniej stronie autorka umieściła nawet kilka rad i adresy stron organizacji, do których można zwrócić się o pomoc).
Mnie najbardziej poruszyła scena na torach, gdy zaraz po bardzo emocjonującym fragmencie, May oddaje nieznajomej swoją kurtkę. Piękna ilustracja troskliwego macierzyństwa wobec niemowlęcia, która zostaje przyrównana do (czasami dość bezradnej) postawy matki, jaką kobieta przejmuje wobec dorastającej córki. Ciepło i jedzenie – tak proste, a tak pełne czułości i opiekuńczości.
Okładka niezwykle przyciąga, gra kontrastami i zimnymi oraz ciepłymi barwami. Ilustracja Victo Ngai jest pełna ruchu, pragnienia wyzwolenia. Symbolicznie jest umieszczenie na dole rogatek kolejowych, a na górze przywodzącego na myśl nadzieję światła. Do tego bardzo starannie wykonana jest postać głównej bohaterki, która próbuje przebić się na powierzchnię, choć skrępować ją chcą liczne ciągnące się od dna nici. To jakby metaforyczne ukazanie problemu, jakim jest trudne wyzwolenie się od bolesnej przeszłości, która czasami przypomina mroczne dno oceanu.
Bardzo dobrze napisana historia, jasno naświetla problem rasizmu w amerykańskich środowiskach oraz kłopot z różnym interpretowaniem i dopasowywaniem cudzych słów do własnych wniosków. Tekst motywuje do działania i pokazuje, jak trudne mogą być relacje rodzinne, gdy zderzają się sprzeczne przekonania i od lat narasta tak wiele trudności we wzajemnym porozumiewaniu się matki i córki. Na koniec zostajemy z garścią ważnych wniosków i przemyśleń, więc jeżeli choć jeden z tych tematów dotyczy naszego życia – warto sięgnąć po ten tom. Znajdziecie go m.in. wśród powieści w Bibliotece Dziecięco-Młodzieżowej.
Tekst i zdjęcia: mkc
